Lukas 15; verloren zoon
Misschien toch even klein stukje schrijven “gewoon omdat het kan”; het is zondag en dan gaan sommige mensen naar de kerk'; ik moet zeggen dat ik daar weinig heb geleerd, behalve de verbazende ontdekking dat veel mensen niet kunnen denken.
Dat is heel interessant te zien; neem bv een predikant, Vreugdenhil, en die krijgt een vraag over Lukas 15, de gelijkenis van de verloren zoon.
Die verloren zoon is iemand die is weggelopen van huis, hij verbrast zijn erfenis, belandt dan “rock bottom”; alles kwijt, en gaat dan terug naar huis en wordt vrolijk binnengehaald door zijn vader.
De vraagsteller zegt: hoe zit dat met de uitverkiezing? Want wij in de Gereformeerde Gemeente leren dat je niet zelf moet teruglopen, je wordt “teruggehaald”:
De vraag
Hoe moet ik dit zien in het licht van de uitverkiezing? Wij (Gereformeerde Gemeenten) leren dat het God is die bekering geeft en dat Hij deze bekering geeft aan degene die Hij uitverkoren heeft. In uw prekenserie lijkt het erop dat God de mogelijkheid heeft gegeven, maar dat het alsnog mijn keuze is om deze reddingsboei te grijpen.
Die vraag belandt op het bureau van de predikant, en het probleem is: de man kan niet nadenken.
Dus hij kan geen “denkact” doen om deze vraag intellectueel aan te pakken. In plaats daarvan krijg je dan een uitleg in de trant “ach, denk er maar niet teveel over na”, “gewoon maar doen”. Ik geef eerst stukjes van zijn “uitleg die geen uitleg is” en daarna stukje analyse:
Antwoord
Beste jongere,
Je hebt goed begrepen dat de gelijkenis van de verloren zoon een oproep is om tot God te gaan, hoe slecht je ook bent.
Je haalt ook zelf teksten uit de Bijbel aan waaruit blijkt dat wij ten volle verantwoordelijk zijn voor de keuzes die we maken, ook met betrekking tot het dienen van de Heere. Hoe je nu ineens op de uitverkiezing komt, is voor mij een raadsel. Waar blijkt dat in de gelijkenis? Jezus bedoelt juist te zeggen dat het aanbod van Zijn genade onvoorwaardelijk is. De oudste zoon wilde niet komen en bleef dus om eigen schuld buiten het feest.
Als je geloof erin fietst, dan gaat denken eruit; dat is een “wisseltruc”; met een duur woord heet dit “cognitive relativiteit”
Maar ik kan het ook simpel uitleggen. De simpele uitleg is: als jij een brood koopt, moet je niet verwachten dat je daarmee zomaar de winkel uit kunt lopen; daarvoor moet betaald worden; want alles in deze realiteit is aan elkaar verbonden. Dus wil jij “geloof” kopen, dan moet je betalen met “denkvermogen”: 10% geloof erbij, betekent 10% denken eruit; 50% geloof erin betekent 50% denken eruit en zit je “onder het minimale niveau wat je nodig hebt om goed te kunnen functioneren”
Mijn moeder is een goede denker, dus die fietst zo door mijn R.K.K. dagvaarding heen, ook al heeft ze “maar” MAVO niveau en een secretaresse-opleiding. Maar topdenkers als deze Vreugenhil kan zo’n dagvaarding niet meer lezen.
Dan krijg je gekke situaties. Deze predikant krijgt hier namelijk zomaar een “denkvraag”: OEI!!!!!! Dat is dus een probleem voor de man; en je ziet het: die kan hij NIET meer behappen. Hij zegt dus in de tweede alinea:
Hoe je nu ineens op de uitverkiezing komt, is voor mij een raadsel. Waar blijkt dat in de gelijkenis?
“Een raadsel”: meneer loopt vast. Hij loopt hier al vast, direct in het begin. En hij zoekt wel een antwoord, maar op de verkeerde plek: er staat helemaal niet in de gelijkenis dat je bent uitverkoren, maar dat leren JULLIE van de Gereformeerde Gemeente. Leg mij dan maar eens even uit waar JULLIE dat uit afleiden, moet je niet deze jongeman kapittelen!
Hoe verder je in het antwoord komt, hoe slechter het wordt; de volgende stap is al dit:
Ik denk dat je niet met allerlei dogmatisch geschut moet komen om het evangelie te beschieten. Jezus rept daar niet over in de gelijkenis. De uitverkiezing is niet bedoeld om mensen tegen te houden zich aan Christus over te geven. Het is bedoeld om Gods kinderen te vertroosten in hun strijd tegen de afval van het geloof. Ze zullen volharden, want God heeft ze van eeuwigheid liefgehad.
Wat is dit nu?? Hoezo “geschut”? Deze jongeman is helemaal niet aan het schieten, hij stelt een vraag; gewoon een vraag, en ook op een nette manier. En jij maakt er “schieten” van. Doe eens een beetje rustig en geef hem eens netjes antwoord.
Je moet ook geen “reversed logics” toepassen; als je het denken eruit fietst, dan krijg je “kromme logica”; want JULLIE komen met allerlei dogmatisch geschut, Heidelbergse Catechismus, Dordse Leerregels; de jongeman niet. Jullie komen ook met uitverkiezing; het is een hulpje voor jullie, omdat jullie niet kunnen nadenken; gooi dan het denken er maar uit, en dan ben je “uitverkozen of niet”, “zullen we wel zien”, “hoef in ieder geval niet zelf meer over na te denken”: ik betwijfel of dit goed is, het lijkt er niet op.
In de laatste alinea loopt het totaal uit de rails; hier is het denken vakkundig afgeschaft:
Je moet de geschiedenissen en gelijkenissen in de Bijbel wel in hun verband lezen. De uitverkiezing is hier geen punt om erbij te betrekken. De verkiezing is geen muur maar een poort. Ik heb een boekje geschreven over hoofdstuk 1 van de Dordtse Leerregels. Dat gaat over de verkiezing. Als je dat zou lezen, vallen je bezwaren weg. Doe nu maar gewoon wat Jezus wil zeggen met deze gelijkenis. Als je in de zonde leeft, moet je zo snel mogelijk terug naar God die onze zonden vergeeft. Als je je beeld getekend ziet in de oudste zoon moet je je eigendunk en verdiensten overwinnen en belijden aan God. Daarmee ga je naar binnen in de feestzaal. Misschien kun jij beter helemaal niet meer aan de verkiezing denken omdat de duivel je daar een verkeerd beeld van geeft. Sterkte ermee, want het blijft wel een hele worsteling.
Let op de nadruk op “doen”:
Doe nu maar gewoon wat Jezus wil zeggen met deze gelijkenis.
Je moet dus “gewoon” maar doen, en vooral niet nadenken:
Misschien kun jij beter helemaal niet meer aan de verkiezing denken
Daarbij wordt nog de duivel aangehaald, om er geen misverstand over te laten bestaan dat je vooral je hoofd moet “uitzetten”
Dat je een hoofd hebt gekregen om na te denken, maakt het wel een beetje verdacht; net alsof je tegen iemand met twee goede benen gaat zeggen: ga maar voortaan maar in een rolstoel je voortbewegen. Maar zo krijg je hier “door de klungels”.
Het sluit af met een zin waar de honden geen brood van lusten:
Sterkte ermee, want het blijft wel een hele worsteling.
Dat is een zin van de strekking: ik heb geen idee, zoek het maar uit. Als je dit analyseert volgens de leer van de “reversed logics”, dan gaat dit zo:
1 stap een: gooi de waarheid eruit; het denken:
Misschien kun jij beter helemaal niet meer aan de verkiezing denken omdat de duivel je daar een verkeerd beeld van geeft.
2 stap twee: gooi de goedheid eruit; het goede leven; want nu wordt het een worsteling:
zoek maar uit en whatever: Sterkte ermee, want het blijft wel een hele worsteling.
Als jij die jongeman echt had willen helpen, dan had je kunnen zeggen: denkvermogen is rechtevenredig met levenskwaliteit
Dus denkvermogen omhoog, levenskwaliteit omhoog. Dus als jij je hoofd niet volstopt met voorgeprogrammeerde praatjes, maar mensen zelf laat nadenken, dan stijgt hun levenskwaliteit, en hoeven ze niet zo te worstelen.
Als jij goed kan denken, dan kan je ook deze teksten goed analyseren, zoals Lukas 15. Dan kan je bijvoorbeeld zien, dat de vader een van de twee zonen voortrekt: niet bepaald netjes.
Fraai voorbeeld van “reversed logics”; hij trekt de jongen voor die alles verbrast: niet bepaald logisch.
De oudste zoon klaagt dan ook terecht: jij hebt mij nooit eens een keer een kadootje gegeven. De vader in de gelijkenis is ook niet bepaald “een denker”; en die geeft de oudste zoon een antwoord van de strekking: niet zeuren mond dicht.
Weer een vorm van reversed logics: waarom heb jij die zoon nooit wat extra’s gegeven, oen?
Daarmee is gelijk iedere discussie doodgeslagen. Maar je kan wel honderd vragen stellen: waarom ging die ene zoon, die vregge jonge zoon dus, zijn erfenis erdoorheen jassen, wie heeft dat kind zo opgevoed?
Ben jij dat vader? Waarom heb jij je zoon zo opgevoed, of beter gezegd: “niet opgevoed”: heb jij die jongste altijd teveel verwend of zo, dat het zo’n druiloor is geworden?
En heb jij hem altijd voorgetrokken boven de oudste, die altijd de zware klusjes moest doen? En waarom kreeg die oudste nooit kado’s?
En denk je dat die verwende nu ineens een beter mens is? Ik vermoed van niet, hij ging zijn erfenis verbrassen, en kwam alleen maar terug toen alles op was. Dat “kwade gedrag” zit er vermoedelijk nog steeds in. Dan moet je hem daarvoor niet belonen met allemaal lekkers, maar geef die knaap eerst eens een reprimande, zou ik zeggen: schud hem eens door elkaar.
En dit is geen theorie. Ik ken er zo een; die knaap kwam uit Doetinchem, zoon van de “scriba” van de PKN.
Zijn ouders hadden 20.000 euro voor hem gespaard voor zijn studie: binnen een jaar had hij alles verbrast met feesten, “zo leuk in Maastricht studeren”.
Dan denk je misschien: nou, dat gedrag zal hij wel afgeleerd hebben, toen alles op was: nee dus. Hij werd nota bene wethouder in Amsterdam, van “wonen”; maar hij kreeg steeds seksschandalen, hij benaderde secretaresses om een vervelende manier (“leuk kort rokje schat”), probeerde ze naar zijn huis te lokken en er dan seks mee te hebben. Die jonge meiden, vaak stagiaires, wisten niet hoe ze het hadden, en dienden klachten in bij de vertrouwenspersoon van de gemeente.
Burgemeester Halsema moest er aan te pas komen en hij kreeg een “stopgesprek”: kappen met dit gedrag. Denk je dat hij toen stopte? Nee dus, ging gewoon door, en ontslagen. Hij verloor ook zijn huwelijk; want “van de glijbaan glijden gaat snel naar beneden”.
Zo moet het dus juist NIET. Dat kan je ook vragen, bij het verhaal van Lukas 15: is dit nu wel goed, wat hier staat, of eigenlijk niet?
Wat wil zo’n verhaal eigenlijk zeggen, voor de hoorders: er staat een soort “reversed logics” in: krommigheid, iets wat eigenlijk niet goed is.
Oppassen dus. Maar ja, zet er de naam “Jezus” bij, en dan denken mensen: “zo, dat is even een dure naam”, “zo zal het dan wel moeten”
Nee natuurlijk niet je moet wel blijven nadenken wat je leest. Volgens mij werkt het zo, dat als je er maar een dure naam bij zet, mensen denken: dat zal het dan wel zijn.
Maar wie zegt dat deze Jezus wel de echte is! Dat je hem alleen maar in een boek tegenkomt, maakt het al verdacht: waar is hij dan in het echt?
En waarom noemen jullie hem “de logos” maar doet hij alleen maar “mindless acties”; maar waar is de mindfulness???
Het hele boek zit vol “mindless acties”; als hij met zijn moeder bij een feest is, zegt hij “vrouw” tegen zijn moeder: wat is dat voor krommigheid?
En als bij dat feest de wijn op is, zegt Jezus niet: dan drink je maar ranja, maar nee, hij kan alleen maar “doen”: “dan moeten we water in wijn veranderen”
Als Jezus een mooie vrouw ziet, dan zegt hij niet: “zo leuke meid, maar ik blijf ervan af, want het is mijn vrouw niet, zo denk ik”; nee, de man kan helemaal niet denken, dus komt weer met een of andere “krommigheid”: hoei die vrouw is mooi je zou er zomaar opspringen, net als die wethouder met de stagiares, je kan maar beter je eigen ogen uitsteken.
Maar ook dus hier in Lukas 15: iemand die zijn eigen kinderen niet opvoed: wat is dat voor mindless actie? Kinderen op de wereld zetten en dan niet opvoeden?
Hij geeft de jongste zoon zomaar zijn hele erfenis mee: wat is dat voor mindless kamikaze actie, waardoor veel geld verbrast wordt; kan je niet praten of zo? Kan je die zoon niet vragen wat hij uberhaupt van plan is met dat geld?
En waarom kreeg die oudste, die harde werker, nooit eens een extraatje? Ja, zegt de vader, jij was er altijd al; ja maar die zoon is toch geen koe of zo? Dat is een mens, en mensen moet je zo nu en dan kadootjes geven, dan worden ze blij, waarom kreeg die harde werker nooit eens een bonus? Wat is dat voor mindless gedrag om zo’n kind nooit eens wat extra te geven, denk je uberhaupt wel na over de dingen vader?
De een geef je zomaar alles en de ander niks!??? Wat is dat voor vader?
En dan kan je er wel “Jezus” boven plakken; maar dit gedrag is niet bepaald “voortreffelijk”; om het maar zo te benoemen
Hier hebben we vermoedelijk te maken met een “eerste proefdruk Evangelie” dat nog verbeterd moet worden. In de verbeterde versie komt Jezus gewoon langs, als het nodig is; die is niet opgesloten in een boek, maar die kan gewoon binnen komen; zoals de natuur zegt: als jij genade nodig hebt, of even een vriendelijk iemand, dan kan dat
Als jij goed denkt, en rekening houdt met anderen (de M en de V rechts) dan krijg je aan delinkerkant hetzelfde ervoor terug; genade (de V links) zodat je bijvoorbeeld niet te vroeg sterft; of ongelukken krijgt; en als je je alleen voelt, krijg je iemand erbij voor de gezelligheid, de M links.
