Exit Kant

Gisteren stond er een meeting in Amsterdam gepland met de beroemde filosoof Slavoj Zizek (spreek uit: sssssssjjjjjjjiesjjjjjjjjjjek)

Dat gaf mij de gelegenheid eens te kijken wat we kunnen leren van filosofen; ik hou mijn stukjes tegenwoordig zo kort mogelijk, anders worden de lezers boos; maar deze is misschien iets aan de lange kant; excuus

Kant en de waarheid

Ik had al van tevoren een idee. Dit idee had ik eigenlijk al met Andrea uitgewerkt onderweg in de trein naar Amsterdam. Er was een ongeluk tussen Hilversum en Baarn, dus omgereden via Utrecht, en dan heb je even tijd om na te denken.

De gedachte was dat ik het vreemd vindt dat Kant zei dat de waarheid onkenbaar is. Ook had Kant een rare mening over vrouwen, hij zei: je kan beter geen seks hebben, want misschien tast dat jouw denkvermogen nog aan. Hij had dan ook nooit een vrouw en stierf kinderloos.

Deze twee zaken lijken willekeurig, maar zijn waarschijnlijk aan elkaar gerelateerd: hij had moeite met naaktheid. Hij had moeite met de naaktheid van een vrouw, maar met de “naakte waarheid” dus ook.

Of je kan het anders zeggen: hij had geen succes bij vrouwen, die onttrokken zich aan hem, en de waarheid dus ook. Gisteren kwamen we op de gedachte: de waarheid onttrekt zich aan een man als Kant, want de waarheid laat zich alleen zien aan iemand die zij vriendelijk vindt, niet zo’n zuurpruim. De waarheid gaat haar “kleding niet uittrekken” aan iemand die zich gedraagt als een hork: blijf van mijn lichaam af.

Hetzelfde zie je bij andere filosofen, neem Schopenhauer. Ook zo’n clown die probleem heeft met de waarheid, hij ontkent die glashard

Maar met vrouwen had hij dan ook problemen, hij had geen succes met daten. Hij probeerde het eens bij een meisje die veel jonger was dan hem, maar op zo’n klunzige manier, dat ze er vandoor rende. Hij zei gewoon botweg tegen een wildvreemd veel jonger meisje: “wil je wat van m’n druiven” en daarna “wil je met me trouwen” en zij rende naar haar vader

Q&A; de vraag

Dus ik ging maar even kijken: hoe zit dat bij Zizek. Het grappige was dat hij bleek te praten net zoals je zijn naam uitspreekt. Hij sprak als: dzzze prezzsssent szzztate of Europe isszzz very badttt

Zijn voordracht was moeilijk te volgen, klaagden ook mensen rond mij, en niet alleen vanwege de uitspraak, maar ook vanwege de inhoud: beetje een warboel. Bij de meeting met Zizek was ook een Q&A. Ik ging in de rij staan en stelde de volgende vraag:

In uw nieuwe boek combineert u fysica met filosofie, cool! Komt er misschien ook het volgende idee in voor:

In de fysica hebben we vier dimensies van tijd en ruimte; een dimensie van tijd en drie dimensies van ruimte.

Maar kan je zeggen dat ze in de filosofie ook vier dimensies hebben ontwikkeld, maar dan van ons geestelijke leven: een dimensie van tijd, maar dan als geestelijke waarde “geduld”, en drie dimensies van ruimte, maar dan als geestelijke waarden hoe om te gaan met de aarde, “goedheid”, “waarheid” en “schoonheid”.

En is het niet belangrijk deze dimensies te kennen. Als mensen bijvoorbeeld “geduld” goed onderbrengen in ons denksysteem, als zij dat internaliseren, dan maken we dat tot een interne waarde van ons.

Maar als we dat niet doen, dan gaan ze het externaliseren, dan wordt het een boze God, die ons gaat opjagen alsof wij een stel slaven zijn. Net als met de andere drie waarden, die worden dan vervangen door zaken als genocide en slavernij, zaken die je dan ook in de Bijbel of Koran ruimschoots aanwezig vindt.

Hierbij dacht ik trouwens aan Genesis 9, op basis waarvan in de periode 1600-1860 twaalf miljoen Afrikanen naar Amerika werden vervoerd; altijd met beroep op Genesis 9. Als je destijds aan Nederlandse of Britse slavenhandelaars had gevraagd: mag dat wel, wat u doet, zeiden ze: jawel hoor, wij zijn christenen, en wij beroepen ons op Genesis 9, daar heeft Noach de nakomelingen van Cham, dus de zwarte Afrikanen, tot eeuwigdurende slavernij veroordeeld.

Ik vind dit wel vreemd. Voor mij zijn dit zaken waar wij vanaf hadden moeten blijven, past niet bij de Nederlandse cultuur, slavenhandel was ons vreemd, wij zijn vrije mensen; wij zijn geen slaven van een kwade God, en wij houden zelf geen slaven.

Je zou ook kunnen oldschool religie hoort bij een slaveneconomie, zoals die bestond tot in ieder geval 1860. Na 1860 hebben wij een gewone economie. De slavernij is weliswaar in de economie afgeschaft, maar de slavenmoraal zit nog in ons hoofd.

Daarom hebben wij nog steeds oldschool religie. Dat is weliswaar minder populair, maar het is er nog steeds. De mensen in de kerken en moskeeen gaan nu religie niet analyseren, want daarvoor moet je je hoofd gebruiken, en daarvoor heb je zelfvertrouwen nodig. Nee, ze gaan naar de kerk of moskee om hun hoofd te buigen

Dit is trouwens de hoofdreden waarom wij zo’n asielprobleem hebben: slavenmoraal. Dat is de uitwerking bij linkse mensen, die voelen een soort tekort, een schuldgevoel, en gaan veel mensen binnenhalen om daarvan af te komen. Terwijl je tegen de meesten gewoon kan zeggen: als je je houdt aan de regels van je eigen land, dan hoef je hier niet te zijn, stel druktemakers

Maar ook veel arbeidsmigratie: slavenmoraal, een soort proxy slavernij. Dat is de uitwerking bij rechtse VVD of JA21 mensen, die voelen ook een soort tekort, maar dan angst dat we anders onze economie niet draaiende kunnen houden

Het antwoord

Het lastige is, als de waarheid is als een vrouw die zich niet wil laten zien, dan laat ze zich niet zien. Dus Zizek zei niet eerlijk: nee dat staat niet in mijn boek maar origineel idee tof zeg.

Daarna gaat hij alles omdraaien. Precies volgens het rijtje geduld - goedheid - waarheid - schoonheid, maar dan steeds omgedraaid. Hij draait net bordjes om als Leontien vroeger bij het Rad van Fortuin, maar dan de letters de verkeerde kant op.

Hij draait eerst het bordje “geduld” om, zeggende: ja ja ik ben positief over de zondeval, daardoor leerden wij eigenlijk pas bewustzijn ontwikkelen! Pfff, denk ik dan: alsof je niet kan weten dat het zeer doet als je onder een auto komt, maar pas als je ervoor gaat lopen en een botsing veroorzaakt: o ja, nu merk ik het dat het zeer doet. Dat kan je toch al vooraf weten

Daarna gaat hij bordje “goedheid” omdraaien. In plaats daarvan zei hij: ik geloof niet zo in “goedheid”, maar meer in “jaloezie” als driver van onze maatschappij, jaloezie dat een ander meer heeft, en dat wij het dan ook moeten hebben. Maar wat moet ik dan met al die spullen doen? Ik keek vorige week naar HG TV over “truttebellen” in Dubai met een huis van zestien miljoen, maar de trut zeurde wel dat “het huis een teakhouten trap heeft en in hou niet van teak dus moet wel verbouwd worden”; allemaal onzin, daar heb ik geen behoefte aan.

Toen ging hij bordje “waarheid” omdraaien, hij zei: ik ben pessimistischer dan mensen denken. Ik dacht: aha, daar komt de aap uit de mouw, je gelooft niet in kernwaarden omdat jij een zuurpruim bent. Ik ben een van nature optimistisch mens. Maar ook als mensen dat van nature niet zijn: ik geloof niet dat wij hier geen vrije keuze in hebben, want ik heb kinderen; je bent verplicht optimistisch te zijn, dat is jouw morele plicht, ten opzichte van jouw land en jouw kinderen.

En als laatste ging hij bordje “schoonheid” omdraaien, hij zei dat hij de hel een positieve plaatsvindt, als hij dood is en mocht kiezen, zou hij naar de hel gaan. Als je Dante neemt, de hel, met de zeven sferen, dan ga ik in de buitenste ring zitten, sfeer 1, daar zitten de interessante mensen zoals Aristoteles om mee te kletsen.

Hier hebben we dus te maken met iemand die de boel dus allemaal omdraait. Dat is wat mensen heel vaak doen. Neem bijvoorbeeld het omdraaien van “geduld” in “God”. Dat is er al een voorbeeld van; als je goed kan denken, dan kan je tijd onderdeel maken van jouw interne waardenpatroon, als interne waarde geduld; maar als mensen een “onrustig hart” hebben, waardoor hun gedachten alle kanten op fladderen, dan kan je dat niet internaliseren, en dan ga je dat externaliseren, en dan wordt het een boze God die je gaat opjagen

Mensen gaan dan ook zelf jagen. Je gaat niet van jezelf uit, van jouw interne kernwaarden; welnee, je richt je volledig extern op andere mensen, om die op te jagen. Je kan gaan jagen op “zieltjes” om in jouw kerk te krijgen. Je kan gaan jagen op asielzoekers, om zoveel mogelijk mensen in jouw land te krijgen om van jouw schuldgevoel af te komen. Je kan ook gaan jagen op arbeidsmigranten, om jouw economisie een zo hoog mogelijke boost te geven; als je maar mensen hebt om op te jagen; dit “jachterige volk”.

Figuur: kernwaarden

Ik heb het ook in een schema gezet. Zizek kent de interne structuur van teksten als Gen. 1-4 of Sura 1-4 niet, omdat hij niet goed kan interenaliseren; daarom ziet hij de interne structuren niet; daardoor ziet hij niet dat denkvermogen rechtevenredig verloopt met levenskwaliteit

Als je het niet ziet, dan pas je het ook niet goed toe! Daarom hebben ze in religie deze schema’s wel, maar ze passen ze precies verkeerd toe. Ze gaan het omdraaien, zoals met alles: ze gaan denkvermogen niet stimuleren, maar afremmen. Zij zeggen bijvoorbeeld eet niet van boom van kennis van goed en kwaad: gooi EQ maar in de prullenbak. Of ze zeggen: Jezus heeft allemaal wonderen gedaan; maar dat zijn allemaal onlogische dingen; dus gooi ook logica, IQ, maar in de prullenbak. Hierdoor gaat denkvermogen alsmaar zakken, en ja, dat is de formule: gaan ze denkvermogen laten zakken, dan moeten ze zich verbazen dat levenskwaliteit zakt, maar “dat moet dan zeker zo”; “laten we maar niet klagen”, “want Jezus klaagde ook niet”

Maar dat wekt zo: als je de kernwaarden niet gaat internaliseren, dus je maakt ze geen onderdeel van jouw denksysteem; dan zak jij richting 0% en zakt levenskwaliteit ook naar 0%; dom dom dom is dat.

Als jij ze wel gaat internaliseren, dan stijg jij naar 100% en stijgt levenskwaliteit ook naar 100%; daardoor kan ik binnen drie jaar dit allemaal ontdekken, gewoon door “knop om te zetten en licht aan te doen” “en het ligt gewoon op ons te wachten”

Wat zij niet zien

Zo kan je gewoon genade van de straat oprapen. Maar naar mij kijken ze natuurlijk niet, voor mij draaien ze zich om; dat is nog een voorbeeld van “omdraaien”: ze draaien zich om voor de waarheid. Die zich dan ook omdraait voor hen. Zo hard gaat dat wel: voor wat hoort wat, draai jij je om voor de waarheid, doet zij dat ook.

De waarheid heeft vermoedelijk meegeluisterd gisteren. Zij ziet dingen die Zizek helemaal niet ziet. Wat Zizek bijvoorbeeld niet ziet, is dat als je Dante neemt, met een hel met zeven sferen, dan zitten er ook mensen in de zevende sfeer, waar zij creperen van de pijn. Maar dat interesseert hem geen zier, die ziet hij helemaal niet; hij zit immers in de eerste sfeer te relaxen met zijn vrienden.

Dat is voorbeeld van “slavenmoraal”, “slavendrijver”. Dat zit ook in religie. Zo ging in eens bij de Gereformeerde Gemeente meeluisteren met een kerkdienst over de hel. Dat sommigen naar de hel gaan en anderen in de hemel vonden zij helemaal niet vreemd: nooit over nagedacht.

Dat deed mij trouwens nog het meest denken aan een familie van slavenhouders uit Arnhem, familie van landgoed Zypendael. Die hadden slaven die werden afgebeuld in Suriname.

Ze moesten suikerriet plukken en dan in een machine doen. Ze moesten werken van 06.00 in de ochtend tot 18.00 in de avond, en soms ook ‘s nachts; waardoor mensen compleet doordraaiden.

Als vrouw was je niet veilig, want de directeur was een “sexual predator”. Er werden twee jonge meisjes verkracht. Die konden geen klacht indienen, want je was immers bezit van je eigenaar, en je “mag doen met je bezit wat je wilt”.

Ook de dorsmachine was een gevaar, daar konden je handen tussen komen, en er werkten ook kinderen, die nog niet zo handig waren met dat gevaarlijke apparaat, voor hen was het risico het grootst; maar ze hadden een oplossing: ze hadden er een opzichter bij gezet, met een hakmes. Mocht het gebeuren dat je hand in de dorsmachine kwam, dan zou hij die er op tijd afhakken.

Hier had de familie in Arnhem echter helemaal geen last van, “nog een suikerklontje in de thee mevrouw”, “ja doe maar eentje extra”. Als je die mensen zou vragen: weet je wel wat de mensen hebben doorstaan, die deze suiker hebben gemaakt: nooit over nagedacht.

Dat is dus hetzelfde als de houding van de mensen uit de GerGem. Op dezelfde slavenhouders methode gaan de heren en dames in de kerk gewoon doen hoe zij in de hemel komen, en dat er andere mensen in de hel zitten, ach “dat is dan colletoral damage”. Ik vroeg het eens aan iemand op Twitter, en deze mevrouw zei als antwoord: die mensen vergeet je gewoon; “hoef je dus niet over na te denken”, net zo min als de slaven in Suriname, kan jou dat schelen.

Wat denk jij nou echter, als jij de waarheid van het bestaan van deze mensen gewoon maar vergeet, als jij je dus loskoppelt van de waarheid; wat denk jij nou dat de waarheid gaat doen? Die gaat zich ook loskoppelen van jou!

Denk je dat de waarheid met zulke mensen gaat daten? Halleluja nee zeg. De waarheid denkt: halleluja zeg, dat is ook geen vriendelijk iemand, misschien is hij tegen mij ook niet vriendelijk.

En dan gaat het ook gelijk hard; als je van iemand houdt dan hou je ervan, en anders niet. Dus als Zizek relatief hard is, dan is de waarheid ook hard: dan mag je mij niet naakt zien! De waarheid is als een vrouw die die haar naaktheid, de naakte waarheid, uitsluitend laat zien alleen aan wie zij verkiest, gewoon omdat zij die persoon leuker vindt en harde kerels wijst zij af. En als zij die aan mij laat zien en niet aan hem, vindt ze mij dus leuker.

Net zoals mensen van de Gereformeerde Gemeente: dan maar niet. De gereformeerden waren ooit de meest fanatieke slavenhouders. Dat hebben ze onder druk van buitenaf moeten opgeven, maar het zit nog in hun hoofd, en de waarheid houdt daar niet van; zij houdt niet van mensen met onrust in hun hart, die op andere mensen jagen; zij houdt van orde en regelmaat, rust en veiligheid.